Ton van Reen naar Roggel voor lezing over de bokkenrijders

De Bokkenrijders, een roversbende uit de 18e eeuw in Limburg, Brabant en het Rijnland, spreken ook twee eeuwen na hun rooftochten nog volop tot de verbeelding. Vooral boerderijen en pastorieën waren het doelwit. Er was sprake van geweld en diefstal. Maar waren het échte misdadigers? Of waren het verschoppelingen, die door de grote hongersnoden van de 18e eeuw tot hun daden werden gedreven?

Aansprekend waren de slimme leiders van de bendes, zoals dokter Joseph Kirchhoffs uit Kerkrade. Hij was de grote leider van de armen die in opstand kwamen tegen de machthebbers die hen onderdrukten; de rijke adel en de rijke kerk. Tijdens zijn bewogen leven groeide de chirurgijn uit tot de bekendste en meest gevreesde aanvoerder van de grootste bende van hongerdieven en rechteloze mensen. Besmet als hij was door de boeken van Rousseau en de andere schrijvers van de Verlichting, kwam hij op voor de onderdrukten en vormde hij tijdens zijn leven een bijna militair optredende bende.

De Bokkenrijders zouden, althans dat vertelden de priesters, een verbond hebben gesloten met de duivel. In het volksgeloof werd de duivel vaak als een bok met horens afgebeeld.

Bij bijeenkomsten die de bokkenrijders 's nachts hielden, zouden ze als zinnebeeld van hun verbond met de duivel een beeldje van een bok op tafel hebben gezet. Het zou zijn gesmeed van het goud van uit kerken geroofde kelken en monstransen. 's Nachts zouden de bokkenrijders zich op de rug van bokken door de lucht verplaatsen.

Iedereen die in de gewelddadige achttiende eeuw in armoede ter wereld kwam, was welhaast gedoemd om voor galg en rad op te groeien. Uiteindelijk zijn er 486 mensen veroordeeld waarvan negentig procent ter dood gebracht is. Een groot deel van deze mensen is waarschijnlijk onschuldig, omdat bekentenissen vaak werden afgedwongen door middel van marteling.

Ton van Reen, woonachtig in het Noord-Limburgse Maasbree, is schrijver en journalist. Hij publiceert vaak over geschiedenis, maar schrijft ook romans en kinder- en jeugdboeken. Zijn klassieker, 'De bende van de bokkenrijders' (Uitgeverij De Geus) werd verfilmd en meermaals bekroond. Ook schreef hij 'Het Wolvenpak', over de bokkenrijders in en rond kasteel Hoensbroek. De entree voor de lezing kost 5 euro, waarbij een gratis consumptie in de pauze is inbegrepen.