LEUDAL – ‘Treitervlogger, ‘prikspijt’ of ‘boomer’. Ken jij deze termen nog? Ieder jaar organiseert Van Dale een verkiezing om een nieuw ‘woord van het jaar’ te kiezen. Talenplatform Preply zocht uit welke woorden de afgelopen jaren het woord van het jaar werden en of deze woorden nog steeds onderdeel zijn van ons vocabulaire of dat ze alweer vergeten zijn.
Zo komt naar voren uit de analyse dat ’tuigdorp’, woord van het jaar in 2011, tegenwoordig toch echt compleet vergeten is. De afgelopen maand werd dit woord slechts 20 keer ingetikt op Google. Datzelfde geldt voor ‘Bokitoproof’, het woord van het jaar in 2007. ‘Bokitoproof’ werd de afgelopen maand slechts 30 keer gegoogled.
Boomer
Toch zijn er ook woorden die nog dagelijks gebruikt worden. Bijvoorbeeld ‘boomer’, het woord van het jaar in 2019. Alleen afgelopen maand al werd het woord nog ruim 22 duizend keer opgezocht op Google. Net als het woord van 2013: ‘selfie’. Dit woord is afgelopen maand ruim 44 duizend keer ingetikt in de zoekmachine.
Twintig jaar geleden werd het eerste ‘woord van het jaar’ bekendgemaakt door Koen Gubbels van het vertaalbureau The Language Lab. Het concept waaide toentertijd over uit Amerika en werd een Nederlands begrip. Het eerste ‘woord van het jaar’ in 2003, werd het woord ‘gamen’. Veel games werden dat jaar populair en doordat iedereen de games speelde, werd er een werkwoord van gemaakt. In 2006 kwam er geen ‘woord van het jaar’, dit kwam doordat The Language Lab ermee stopte. Van Dale nam het concept over en ging ermee door.
Maatschappelijk bepaald
Veel woorden van het jaar komen voort uit maatschappelijke discussie of bijzondere ontwikkelingen in het desbetreffende jaar. Neem ‘klimaatklever’ uit 2022 als voorbeeld, het woord werd geboren uit de verschillende acties die de actievoerders voor het milieu deden. De ‘blokkeerfries’ is hier ook een voorbeeld van, het woord uit 2018 is een gevolg van de Friezen die de A7 blokkeerden om zo te voorkomen dat de Kick Out Zwarte Piet demonstranten niet bij Sinterklaas konden komen. Er zijn ook ‘woorden van het jaar’ geboren naar aanleiding van het gebruik van sociale media. Zo werd in 2009 ‘ontvrienden’ – het ‘dumpen’ van virtuele vrienden – het woord van het jaar. En vanaf 2013 konden we bijna geen ander soort foto’s meer maken dan ‘selfies’, de beelden die mensen zelf van zichzelf maken en meestal online zetten. Op 19 december wordt ‘Het woord van het jaar’ van 2023 bekendgemaakt. Woordenboekmaker Van Dale heeft tien woorden genomineerd waar tot 18 december op gestemd kan worden. Daaronder termen als ‘bestuursschaamte’, ‘sportfluencer’ en ‘Tiktokjustitie’…
