Politiek café: Er is nog hoop voor de bibliotheek in Leudal

Foto: Leo Schouten

HEYTHUYSEN – Afgelopen week hield D66 Leudal een politiek café. In het Bibliocenter te Heythuysen discussieerde een dertigtal aanwezigen onder leiding van Ruud van der Kop over de toekomst van de bibliotheek in Leudal.

De inleiding werd verzorgd door Lourense Das, deskundige op het gebied van de bibliotheek.

Geschiedenis
In 1950 ontstonden er Openbare Bibliotheken in ons land. In de jaren zeventig was Nederland zelfs het gidsland op het gebied van de bibliotheek: ieder dorp en stad had wel een vestiging. Uit de hele wereld kwam men naar ons land om het Nederlands bibliotheekstelsel te bestuderen. De samenwerking tussen de openbare bibliotheek en de scholen kwam echter nooit goed van de grond. Bezuinigingen leidden uiteindelijk wel tot het initiatief ‘de Bibliotheek op School’ oftewel DBOS. Maar de Bibliotheek op School is alleen kansrijk als de bieb deel uitmaakt van het primair onderwijs en als er een professioneel bibliothecaris wordt aangesteld. In andere landen heeft zo’n bibliothecaris vaak een opleiding op universitair master-niveau. De Bibliotheek op School kan positief werken voor kinderen. Kinderen die meer lezen, begrijpen teksten beter en halen hogere CITO-scores. Maar pas als er echt geïnvesteerd wordt in de Bibliotheek op School zal dit vruchten afwerpen, aldus Lourense Das.

IMG_5450 (Large)

Bezuinigingen
Liesbeth Vogelaar, directeur Bibliocenter, gaf vervolgens een kort overzicht van de organisatie. Het Bibliocenter telt 6570 leden in Leudal, waarvan twee derde 17 jaar of jonger is. In 2015 werden bijna een kwart miljoen boeken, dvd’s en andere zaken geleend. Bibliocenter had in 2010 zeven full-service bibliotheken in Leudal, maar die zijn nu allemaal verdwenen. De collectie is kleiner geworden, openingstijden zijn beperkt en het aantal bezoekers en uitleningen is gedaald. De bibliotheken in Leudal worden nu volledig door vrijwilligers bemenst. Dit is het gevolg van de bezuinigingen; de gemeentelijke subsidie is gedaald van 680.000 euro in 2010 naar 285.000 euro in 2015. Vogelaar vertelde over de initiatieven in Weert, waar de belangstelling voor de bibliotheek sterk stijgt. Ook activiteiten voor de vluchtelingen in het AZC trekken veel bezoek. De bibliotheek is één van de weinige plekken waar burgers gemakkelijk en zonder verplichtingen naar binnen kunnen gaan. Het Bibliocenter is in Londen gaan kijken naar de Ideastore, zo liet Vogelaar weten. Het is een nieuw bibliotheekconcept dat in probleemwijken erg succesvol blijkt. Bibliocenter wil nu kijken of dit concept te vertalen is naar Weert en naar het landelijke gebied in Midden-Limburg.

Discussie
Daarna werd intensief gediscussieerd tussen publiek en inleiders. Over de bibliotheek op school was men weinig enthousiast. De winst is wellicht een betere aansluiting op het onderwijs, maar voor andere gebruikers is de bibliotheek juist minder toegankelijk. Het aantal volwassen leden en bezoekers is dan ook gedaald. Sommige vestigingen van de bibliotheek kennen nu ruimere openingstijden, maar wel als de school open is. Ook zijn de bibliotheken op de onderwijsinstellingen gesloten tijdens de schoolvakanties. Bij een bibliotheek op school valt bovendien de sociale ontmoetingsfunctie weg die een bibliotheek ook kan hebben. De aanwezigen waren voor een groot deel dan ook geen voorstander van een bibliotheek op school, maar wel van een bibliotheek bij de school.

Laaggeletterden
Een tweede stelling die werd besproken was dat door de bibliotheek op school, de ongeletterdheid bij kinderen en volwassenen juist kan toenemen. Zoals al eerder door Lourense Das werd gesteld, werkt het concept alleen als het deel uitmaakt van het primaire onderwijsproces en het professioneel is opgezet. Daarvoor zijn er weinig nu te weinig (financiële) mogelijkheden. Ook werd opgemerkt dat onderwijs voor volwassen laaggeletterden in de bibliotheek laagdrempeliger is dan elders. Als er een inloopavond Taal in een gemeenschapshuis is, is dat een etiket voor de bezoekers. Dat geldt voor een bibliotheek niet. De ervaringen in Weert laten zien, hoe succesvol het onderwijs voor laaggeletterden in de bibliotheek is.

Geld
Als laatste stelling werd besproken dat Leudal toch meer geld zou moeten besteden aan de bibliotheek. Door het ontbreken van een lange termijn planning worden nu investeringen in de nieuwe vestiging in Heythuysen uit 2010 weer teniet gedaan. Ook levert het verhuizen van de vestiging Heythuysen waarschijnlijk geen bezuiniging meer op. Als er geen nieuwe huurder komt -en die is nog niet gevonden- dan kunnen de gemeentelijke bezuinigingen worden weggestreept door een lagere huuropbrengst voor de gemeente.

Planning
Bij het politiek café was ook Stan Backus aanwezig. Als wethouder is hij nu verantwoordelijk voor de bibliotheek. Tot voor kort maakte zijn partij, Ronduit Open, met D66 deel uit van de oppositie in de gemeenteraad. Beide partijen maakten zich sterk om de bezuinigingen voor de bibliotheek zoveel mogelijk te beperken. Maar in de meerjarenplanning staat nog steeds dat de subsidie over twee jaar verder zal worden verlaagd naar 165.000 euro. Backus beloofde zijn best te doen om die bezuinigingen toch te beperken.

Verhogingen
Fractievoorzitter Rens Raemakers (D66) wees erop dat het Ronduit Open en D66 tot twee keer toe gelukt was het bedrag van de bibliotheken te verhogen. Eerst was het bedrag dat de coalitie wilde uitgeven aan bibliotheken slechts 50.000 euro. Toen werd het onder druk van de oppositie 165.000 euro en tot slot werd het zelfs – na het gedoe over een foutieve aanbesteding – 285.000 euro. Raemakers gaf aan dat zijn fractie ervoor gaat dit bedrag nog éénmaal verhoogd te krijgen en de vestiging voor Heythuysen te redden. Daarvoor moet de subsidie verder verhoogd worden. In de alternatieve begroting van D66 – bij de begrotingsvergadering van vorig jaar –  stelde D66 al voor om 400.000 euro aan de bibliotheken te besteden. Met dat bedrag zou één full-service bibliotheek met professionele bibliothecarissen gerealiseerd kunnen worden.

Slimme oplossingen
Liesbeth Vogelaar gaf aan dat een centrale vestiging in Heythuysen ook goed gecombineerd kan worden met service voor de andere kernen (zonder bibliotheekvestiging) en noemde daarbij als voorbeeld een boek-aan-huis dienst en vervoer naar de bibliotheek. Stan Backus tenslotte, verduidelijkte dat er keuzes moeten worden gemaakt, keuzes die anders zijn dan de huidige besluiten van de gemeenteraad. Hij wil zoeken naar slimme oplossingen, maar heeft daarbij goede hoop dat de vestiging in Heythuysen opengehouden kan worden.

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen